Policjant po cywilnemu. Takie są procedury

Po służbie, ale...

Policjant po służbie, ubrany po cywilnemu, nie ma takich samych uprawnień jak funkcjonariusz w mundurze na służbie, lub w cywilu ale na służbie. Jednak wciąż pozostaje policjantem i może podejmować interwencję, jeśli zauważy kierowcę łamiącego przepisy ruchu drogowego. Poniżej piszemy o tym, jakie ma możliwości.

Powiadomienie patrolu

Najbezpieczniejszym i najbardziej zalecanym rozwiązaniem jest zawiadomienie dyżurnego policji lub najbliższego patrolu. Policjant po służbie może przekazać dokładny opis pojazdu, jego numer rejestracyjny oraz kierunek jazdy. Oficjalne interwencje powinny być podejmowane przez umundurowanych funkcjonariuszy w oznakowanym radiowozie.

Ujawnienie się jako policjant i próba zatrzymania pojazdu

W wyjątkowych sytuacjach, jeśli złamanie przepisów stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia (np. kierowca ucieka z miejsca wypadku, jedzie w sposób skrajnie niebezpieczny), policjant po służbie może się wylegitymować i próbować zatrzymać pojazd. Powinien jednak:

• Podać swoje imię, nazwisko i stopień służbowy,
• Okazać legitymację służbową,
• W miarę możliwości powiadomić dyżurnego o podjęciu interwencji.

Zbieranie dowodów

Policjant może nagrać wykroczenie telefonem lub zapisać numery rejestracyjne pojazdu i później przekazać materiał odpowiednim służbom. Może również wystąpić w postępowaniu jako świadek.

Procedury dla policjantów po cywilnemu będących na służbie podczas kontroli drogowej

Policjanci na służbie po cywilnemu mają prawo do zatrzymywania pojazdów i kontroli kierowców. Jednak procedura takiej kontroli różni się od standardowych działań mundurowych patroli ruchu drogowego. Poniżej przedstawiamy kluczowe zasady i procedury, jakie powinni stosować policjanci po cywilnemu podczas zatrzymywania kierowców.

Podstawy prawne zatrzymania pojazdu przez policjanta po cywilnemu

Policjanci nieumundurowani mają prawo do zatrzymania pojazdu na podstawie:

• Kodeksu drogowego (ustawy Prawo o ruchu drogowym),
• Ustawy o Policji, która umożliwia funkcjonariuszom działanie w celu wykrycia przestępstw i wykroczeń,
• Upoważnienia do wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych.

Identyfikacja i sygnały do zatrzymania

Policjanci po cywilnemu zatrzymują pojazdy za pomocą:

• Tarczki do zatrzymywania pojazdów (tzw. lizaka),
• Sygnałów dźwiękowych i świetlnych w nieoznakowanych radiowozach,
• Gestów wydawanych przez funkcjonariusza.

W przypadku zatrzymania nocą lub w trudnych warunkach atmosferycznych policjant powinien użyć latarki do sygnalizacji oraz dodatkowych środków w celu zapewnienia widoczności.

Obowiązek okazania legitymacji

Policjant po cywilnemu ma obowiązek natychmiastowego okazania legitymacji służbowej oraz podania stopnia, imienia i nazwiska. Powinien też wyraźnie poinformować kierowcę, że jest funkcjonariuszem Policji i określić przyczynę zatrzymania.

Kierowca ma prawo zażądać okazania legitymacji, a w razie wątpliwości może poprosić o wezwanie umundurowanego patrolu.

Bezpieczne miejsce do zatrzymania

Policjanci po cywilnemu powinni wybierać miejsca umożliwiające bezpieczne zatrzymanie pojazdu, np. parkingi, pobocza dróg o małym natężeniu ruchu. Niedozwolone jest zatrzymywanie pojazdów w miejscach stwarzających zagrożenie dla uczestników ruchu.

Zakres czynności kontrolnych

Podczas kontroli policjanci po cywilnemu mogą:

• Zażądać dokumentów (prawo jazdy, dowód rejestracyjny, ubezpieczenie),
• Przeprowadzić kontrolę trzeźwości,
• Przeprowadzić kontrolę stanu technicznego pojazdu, jeśli zachodzi podejrzenie naruszenia przepisów,
• Dokonać przeszukania pojazdu (po uzasadnieniu takiej potrzeby i za zgodą kierowcy lub na podstawie odpowiednich przepisów prawa).

Obowiązki kierowcy

Kierowca zobowiązany jest do:

• Zatrzymania pojazdu w bezpiecznym miejscu,
• Pozostania w pojeździe do momentu podejścia policjanta (chyba że funkcjonariusz wyda inne polecenie),
• Okazania wymaganych dokumentów,
• Wykonania poleceń funkcjonariusza.

Kierowca ma jednak prawo odmówić wysiadania z pojazdu, jeśli nie ma uzasadnionych podstaw do tej czynności.

Co robić w przypadku podejrzenia oszustwa?

Jeśli kierowca ma wątpliwości co do autentyczności kontroli:

• Może poprosić o okazanie legitymacji i spisanie danych policjanta,
• Może zadzwonić na numer alarmowy 112 i potwierdzić dane funkcjonariusza,
• W razie podejrzenia, że ma do czynienia z oszustami, powinien nie wychodzić z pojazdu i odjechać w bezpieczne miejsce (np. na najbliższy komisariat Policji).

Konsekwencje niewłaściwego zachowania policjantów po cywilnemu

Jeśli funkcjonariusz przekroczy swoje uprawnienia, kierowca ma prawo:

• Zgłosić skargę do najbliższej komendy Policji,
• Złożyć zawiadomienie do Biura Spraw Wewnętrznych Policji, które bada przypadki nadużyć,
• W razie użycia przemocy przez policjanta zgłosić sprawę do prokuratury.