Aquaplaning to sytuacja, w której opony samochodu przestają mieć bezpośredni kontakt z powierzchnią drogi i zaczynają ślizgać się po warstwie wody. Do tego zjawiska dochodzi najczęściej podczas intensywnych opadów deszczu, kiedy na drodze tworzą się kałuże lub cienka, ale nieprzerwana warstwa wody. Woda ta, w połączeniu z dużą prędkością i zjawiskami fizycznymi, jak np. siła wyporu, tworzy warunki, w których opona traci przyczepność. Skutkiem tego jest utrata kontroli nad kierunkiem jazdy i brak możliwości efektywnego hamowania.
Jak powstaje aquaplaning?
Aquaplaning pojawia się, gdy ciśnienie, z jakim woda oddziałuje na oponę, przekracza zdolność opony do odprowadzania wody spod bieżnika. Opona, która powinna odprowadzać wodę przez specjalne rowki w bieżniku, w sytuacji intensywnego deszczu, staje się niewystarczająco skuteczna. Efektem jest powstawanie warstwy wody, która izoluje oponę od drogi i uniemożliwia skuteczne sterowanie pojazdem.
Występowanie aquaplaningu zależy od wielu czynników:
Głębokość wody na drodze – Im większa głębokość, tym szybciej pojawia się zjawisko aquaplaningu. Kałuże, zatłoczone rowy odwadniające, zalegająca woda po intensywnym deszczu – to miejsca, w których szczególnie należy uważać.
Prędkość pojazdu – Im szybciej jedzie pojazd, tym mniejsza zdolność bieżnika do skutecznego odprowadzania wody. Badania pokazują, że już przy prędkości 80 km/h istnieje ryzyko aquaplaningu, zwłaszcza na oponach o zużytym bieżniku.
Stan opon – Głębokość bieżnika ma kluczowe znaczenie w ochronie przed aquaplaningiem. Opony o bieżniku głębokości poniżej 1,6 mm (minimalnej dopuszczalnej w Polsce) wykazują zdecydowanie mniejszą zdolność do odprowadzania wody, co znacznie zwiększa ryzyko aquaplaningu.
Rodzaj nawierzchni – Na gładkich, asfaltowych nawierzchniach, które nie mają systemów odprowadzania wody, aquaplaning pojawia się szybciej niż na nawierzchniach chropowatych, lepiej odprowadzających wodę.
Jak rozpoznać aquaplaning?
- Pierwszym sygnałem, że doszło do aquaplaningu, jest nagła i wyraźna zmiana zachowania samochodu. Kierowca może zauważyć:
- Utratę kierownicy – Kiedy przednie koła tracą przyczepność, kierownica staje się "lekka" i przestaje odpowiadać na ruchy. Może być to wyczuwalne, jakby koła „odpływały”.
- Brak reakcji na hamowanie – W sytuacji aquaplaningu naciśnięcie pedału hamulca nie wywołuje skutecznego zwolnienia pojazdu, ponieważ koła ślizgają się po wodzie.
- Dźwięk wodnej fali – Wielu kierowców opisuje, że w momencie wpadnięcia w aquaplaning można usłyszeć charakterystyczny, „bulgoczący” dźwięk wody, co jest efektem odrywania się bieżnika od nawierzchni.
Jak uniknąć aquaplaningu?
Choć aquaplaning jest zjawiskiem, które może zdarzyć się każdemu kierowcy, istnieje wiele sposobów, by zmniejszyć ryzyko jego wystąpienia. Oto kilka praktycznych rad, które pomogą uniknąć tej sytuacji:
Regularne sprawdzanie stanu opon – Utrzymanie odpowiedniej głębokości bieżnika to podstawa bezpieczeństwa. Opony o minimalnej głębokości 3 mm, a najlepiej 4 mm, wykazują wyraźnie lepsze właściwości w zakresie odprowadzania wody niż opony z bieżnikiem bliskim 1,6 mm.
Dostosowanie prędkości do warunków pogodowych – Gdy na drodze znajduje się woda, warto obniżyć prędkość, aby opony miały czas na odprowadzenie wody. Jazda poniżej 80 km/h jest bezpieczniejsza w deszczu.
Unikanie gwałtownych manewrów – Nagłe skręty, przyspieszenia i hamowania na mokrej drodze zwiększają ryzyko poślizgu. Delikatne manewry dają większą kontrolę nad pojazdem w sytuacji podwyższonego ryzyka.
Sprawdzanie ciśnienia w oponach – Opony o zbyt niskim lub zbyt wysokim ciśnieniu mają mniejszą powierzchnię styku z drogą, co może zwiększyć ryzyko aquaplaningu. Regularne kontrolowanie ciśnienia w oponach pomaga zmniejszyć to ryzyko.
Unikanie głębokich kałuż – Jeżeli to możliwe, najlepiej omijać kałuże i głębokie zbiorniki wody na drodze. Nawet niewielka ilość wody może spowodować poślizg przy wysokiej prędkości.
Co zrobić, gdy dojdzie do aquaplaningu?
- Jeśli mimo wszystkich środków ostrożności samochód wpadnie w aquaplaning, ważne jest zachowanie spokoju i odpowiednie reakcje. Poniżej kilka wskazówek, jak wyjść z tej sytuacji:
- Nie hamować gwałtownie – Wciskanie hamulca w momencie aquaplaningu może jedynie pogorszyć sytuację. Zamiast tego warto zdjąć nogę z gazu i pozwolić samochodowi naturalnie zwolnić, co zmniejszy ryzyko dalszego poślizgu.
- Trzymać kierownicę prosto – Unikanie gwałtownych ruchów kierownicą pozwala zachować stabilność pojazdu. Jeśli zaczniemy nagle skręcać, ryzykujemy, że samochód zacznie obracać się w niekontrolowany sposób.
- Unikaj zmiany biegów – Zmiana biegów podczas poślizgu może pogłębić problem i zwiększyć destabilizację pojazdu.
- Cierpliwość i opanowanie – Aquaplaning często trwa tylko chwilę – kilka sekund, które wydają się wiecznością. Trzeba spokojnie czekać, aż pojazd odzyska przyczepność, zamiast podejmować pochopne kroki, które mogłyby pogorszyć sytuację.
