Włókno węglowe pod lupą Unii Europejskiej

Co to jest carbon (włókno węglowe)?

Włókno węglowe to kompozytowy materiał, który powstaje z cienkich włókien zawierających głównie atomy węgla. Jest wyjątkowo lekkie, a przy tym niezwykle wytrzymały – nie ulega korozji, nie odkształca się łatwo i jest odporne na wysokie temperatury. To wszystko sprawia, że carbon znalazł szerokie zastosowanie w lotnictwie, przemyśle kosmicznym, sporcie oraz oczywiście w motoryzacji.

BMW M5 Touring z pakietem M Performance

Gdzie stosuje się włókno węglowe w samochodach?

Carbon wykorzystuje się przede wszystkim tam, gdzie waga i wytrzymałość mają kluczowe znaczenie. Dotyczy to głównie samochodów sportowych i supersamochodów (np. Ferrari, Lamborghini, McLaren), elektryków klasy premium, jak BMW i3, Tesla Model S, Lucid Air, komponentów nadwozi i wnętrz, np. maski, dachy, spoilery, fotele kubełkowe i elementów strukturalnych, takich jak wzmocnienia ramy czy monocoque.

W branży motoryzacyjnej carbon odpowiada nawet za 20% globalnego zużycia tego materiału.

Dlaczego UE chce zakazać carbonu?

Powodem są obawy dotyczące recyklingu i wpływu włókna węglowego na zdrowie ludzi. Unia Europejska uważa, że w trakcie przetwarzania lub utylizacji pojazdów zawierających carbon mogą powstawać mikroskopijne włókna węglowe, które mogą unosić się w powietrzu i wnikać do dróg oddechowych lub kontaktować się ze skórą. Te cząsteczki mogą być trudne do usunięcia i potencjalnie szkodliwe, choć badania na ten temat dopiero się rozwijają.

Z tego powodu Bruksela chce dopisać carbon do listy materiałów niebezpiecznych obok takich substancji jak ołów, kadm, rtęć czy sześciowartościowy chrom, które już teraz są objęte surowymi regulacjami.

Co oznacza zakaz carbonu dla producentów samochodów?

Dla branży motoryzacyjnej to ogromny cios. Szczególnie mocno odczują to producenci supersamochodów, dla których carbon to element tożsamości marki i koncerny produkujące lekkie elektryki, walczące o każdy kilogram wagi.

Po ogłoszeniu propozycji UE akcje japońskich producentów carbonu gwałtownie spadły. Rynek zareagował nerwowo, bo carbon to obecnie branża warta ponad 5,5 miliarda dolarów (dane z 2024 roku), a popyt na ten materiał wciąż rośnie – także poza motoryzacją.

Czy zakaz carbonu to koniec lekkich samochodów?

Zakaz stosowania włókna węglowego nie oznacza końca lekkich konstrukcji, ale zmusi producentów do szukania alternatyw. Możliwe scenariusze to większe wykorzystanie kompozytów naturalnych, jak włókna lniane czy konopne, rozwój zaawansowanych stopów aluminium i magnezu oraz innowacyjne materiały przyszłości, np. grafenowe struktury hybrydowe.

Jednak żadna z tych opcji nie dorównuje carbonowi pod względem stosunku masy do wytrzymałości.

Kiedy zakaz może wejść w życie?

Zgodnie z planem, jeśli Parlament Europejski zatwierdzi nowelizację dyrektywy, zakaz zacznie obowiązywać od 2029 roku. Oznacza to, że producenci samochodów mają około czterech lat na opracowanie nowych technologii, przebudowanie łańcuchów dostaw i dostosowanie projektów nadchodzących modeli.

W przypadku branży tak silnie zintegrowanej z carbonem – cztery lata to naprawdę niewiele.

Przemysł motoryzacyjny nie mówi ostatniego słowa

Nie brakuje głosów sprzeciwu. Eksperci podkreślają, że UE może działać zbyt pochopnie, nie mając pełnych danych o szkodliwości carbonu. Urzędnicy wspólnoty nie biorą również pod uwagę, że recykling carbonu jest coraz bardziej zaawansowany – rozwijane są metody odzyskiwania włókien bez ich uszkadzania.

Podsumowanie: carbon – bohater, który może stać się zakazanym owocem

Włókno węglowe przez lata uchodziło za cud technologii: lekkie, mocne, nowoczesne. Teraz jednak, z powodu ekologicznych regulacji i troski o zdrowie obywateli, może trafić na czarną listę UE. Jeśli zakaz wejdzie w życie, przyniesie rewolucję w projektowaniu samochodów – zwłaszcza sportowych i elektrycznych.

Jedno jest pewne – przed nami gorąca dyskusja, której skutki mogą na lata ukształtować przyszłość motoryzacji.